Leiðin að nýju Íslandi

Eftirfarandi grein eftir mig, Bryndísi Gunnlaugsdóttur formann SUF og Friðrik Jónsson, formann Framsóknarfélags Akraness, birtist í Fréttablaðinu í morgun: 

Þungbært áfall síðustu viku hefur gert okkur það ókleift að halda úti sjálfstæðri mynt. Fyrir hrunið var eðlilegt að skoða og meta alla kosti til hlítar. Gjaldmiðilsskýrsla Framsóknarflokksins sýndi með rökum að kostirnir voru í raun aðeins tveir, en nú blasir aðeins einn kostur við að okkar mati. Upptaka evru í kjölfar aðildar að Evrópusambandinu er eini raunhæfi valkosturinn í núverandi stöðu ef Ísland á áfram að vera hluti af innri markaði Evrópu.

Atburðir undanfarinna tveggja vikna, meðal annars árangurslaus málaleitan Seðlabankans hjá Englandsbanka og Evrópska seðlabankanum, sýna svo ekki verður um villst að varnaglar og stoðkerfi EES-samningsins eru ekki fullnægjandi hvað varðar frjálsa fjármagnsflutninga.

Sá kostnaður sem mun falla á ríkissjóð í kjölfar atburða síðustu daga, liggur ekki fyrir, en ekki er óraunhæft að ætla að hann geti numið allt að þúsund milljörðum króna. Heilli billjón.

Það er jafnmikið og talið var að þyrfti að hafa í gjaldeyrisvarasjóði til að styðja við krónuna og íslenskt efnahagslíf fyrir hrun fjármálakerfisins. Eftir hrunið er ljóst að gjaldeyrisvarasjóðurinn þarf að vera enn stærri hlutfallslega. Krónan hefur verið auglýst sem mynt sem ekki er hægt að standa á bak við, sérstaklega í kjölfar misheppnaðrar tilraunar Seðlabankans í síðustu viku til að festa gengi krónunnar. Líklega þarf gjaldeyrisvarasjóðurinn af þessum sökum að vera þreföld þessi upphæð, en sérfræðingar kunna betur að meta það.

Einungis vaxtakostnaðurinn af slíkri upphæð, auk þess taps sem er að falla á okkur núna, yrði að lágmarki 100 milljarðar á ári, eða allt að 10% af landsframleiðslu fyrir hrun. Það er að því gefnu að Ísland fengi yfirhöfuð slíka fjármuni að láni til lengri tíma.

Ísland hefur þannig tæplega efni á því til frambúðar að vera með slíka fjármuni liggjandi um leið og greiða þarf niður reikninginn eftir hrunið. Að auki þarf að halda áfram að greiða annan rekstur, s.s. heilbrigðis-, mennta- og velferðarkerfið. Óhugsandi er að aðild að ESB verði Íslandi svo kostnaðarsöm.

Því leggum við til eftirfarandi:

1. Íslendingar taki boði Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (IMF) um aðstoð. Í þeirri aðstoð felst m.a. að sjóðurinn mun koma í kjölfarið með verulega fjármuni sem munu styrkja gengi krónunnar og færa það til meiri stöðugleika. Rætt hefur verið um að sjóðurinn, ásamt öðrum aðilum, geti komið með allt að 8-9 milljarða evra að láni hingað til lands. Æskilegt væri að samhliða yrði gerður samningur við Evrópska seðlabankann um að hann samþykki að gengi krónunnar yrði tímabundið fest við evru og hann gefi yfirlýsingu um stuðning sinn við það fyrirkomulag.
2. Einn eða fleiri af nýju bönkunum verði seldir erlendum banka.
3. Farið verði í mikla atvinnuuppbyggingu og sköpuð störf fyrir þá sem nú hafa misst vinnuna. Ívilnandi möguleikar gagnvart erlendum fjárfestum verði nýttir til hins ítrasta, en verðmætin í starfsfólkinu og hagsmunir af takmörkun atvinnuleysis eru svo mikil að það er réttlætanlegt.
4. Sótt verði um aðild að ESB hið fyrsta og samningur um aðild lagður í þjóðaratkvæði. Fordæmi benda til þess að við getum haldið fiskimiðunum fyrir okkur, eins og Jón Sigurðsson, fyrrverandi formaður Framsóknarflokksins hefur rakið. Stjórnmálaleiðtogar og æðstu embættismenn sambandsins hafa þegar lýst yfir vilja til samninga um þetta efni.
5. Samtímis verði þjóðaratkvæðagreiðsla um nauðsynlegar breytingar á stjórnarskrá Íslands.
6. Strax í kjölfar aðildar verði Ísland aðili að gengisstöðugleikasamkomulagi ESB (ERM) og bindi þannig varanlega gengi krónunnar við evru innan ákveðinna vikmarka. Þegar skilyrði Maastricht verða uppfyllt, gerist Ísland aðili að Evrópska seðlabankanum, evra verður tekin upp sem lögeyrir á Íslandi og hægt verður að greiða IMF aftur lán sitt - með þökkum.
7. Einn eða fleiri af bönkunum yrðu á ný boðnir þjóðinni í dreifðri sölu.
8. Með þessu verður Íslendingum gert kleift að endurheimta að fullu sitt traust á alþjóðavettvangi, þó það gæti tekið einhver ár.

Að öðrum kosti er líklegt að traust okkar muni seint, ef nokkurn tímann, endurheimtast og við sætum verulegum takmörkunum í alþjóðaumhverfinu. Afleiðingar þessa yrðu þær að lífskjörum hér mun hraka þannig að helst verði hægt að bera þau saman við þróunarlönd. Að auki mun flest okkar besta fólk og bestu fyrirtæki flýja land. Það yrði stærsta tjónið til frambúðar.

Höfundar eru félagar í Framsóknarflokknum.

Athugasemdir

[Hjörtur J. Guðmundsson, 15.10.2008 kl. 14:21]

Ég held nú að meira viðeigandi titill á þessa grein væri: "Leiðin að ósjálfstæðu Íslandi".

[Gestur Guðjónsson, 15.10.2008 kl. 15:27]

Hvaða sjálfstæði er fólgið í því að hafa ekki gjaldmiðil?

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 16.10.2008 kl. 00:54]

Þið talið eins og að þetta megi allt gera með einu pennastriki og á morgun. Það tekur ekki minna en ár að ganga inn í ESB og þá líður langur tími fram að evrutengingu, hvað þá evruupptöku.

Er þetta virkilega planið; lifa á slátri og harðfiski í nokkur ár og taka svo upp evru?

Erfiðleikarnir með krónuna þessa dagana eru skammtíma- og bráðavandi og kalla á lausn innan skamms tíma. Það eru bara lýðskrumarar og gagnslausir froðusnakkar sem tala um evru í þessu samhengi.

Síðan er það bara allt önnur umræða hvort að evran sé álitleg til lengri tíma. 

[Gestur Guðjónsson, 16.10.2008 kl. 09:33]

Hans: Gerði mér alveg grein fyrir því sem þú setur upp, enda skrifum við í fyrsta punkt

"Æskilegt væri að samhliða yrði gerður samningur við Evrópska seðlabankann um að hann samþykki að gengi krónunnar yrði tímabundið fest við evru og hann gefi yfirlýsingu um stuðning sinn við það fyrirkomulag."

Við verðum að tryggja gott veður við evrópska seðlabankann.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 16.10.2008 kl. 15:42]

Og eru menn búnir að fá það á hreint að það sé yfirleitt nokkur áhugi á þannig fyrirkomulagi hjá Seðlabanka Evrópu? Aðrar þjóðir hafa þurft að mæta ótal skilyrðum áður en slíkt fyrirkomulag er tekið upp... þ.m.t að ganga í Evrópusambandið sem tekur ekki minna en ár.

Þetta Evróputal er umræðuflótti. Það sem núna liggur fyrir er að útvega gjaldeyrislán og koma krónunni aftur í gagnið. Evrópumálin hafa ekkert að gera með bráðakrísuna.

[Gestur Guðjónsson, 16.10.2008 kl. 15:47]

Við leggjum til að þessi leið verði reynd. Auðvitað höfum við ekki farið til Brussel, bankað upp á og talað við þau sem þar ráða, en eftirfarandi ætti að gefa mönnum von um að menn fái amk kaffi og jafnvel eitthvað með því 

Af ruv.is:

"Leiðtogar ESB ríkjanna ætla að hvetja til þess að Ísland fái aðstoð erlendis frá í yfirlýsingu sem þeir senda frá sér að loknum leiðtogafundinum í Brussel.

Reuters-fréttastofan hefur komist yfir drög að yfirlýsingunni og það lýsa leiðtogarnir yfir stuðning við ísland og segja að landið þurfi aðstoð alþjóðasamfélagsins."