Verðbólgan í raun meiri

Eins og ég rakti í færslu í gær, á húsnæðisliðurinn ekki heima í neysluverðsvísitölu, enda eru húsnæðiskaup ekki neysla.

Þegar verð á húsnæðismarkaði lækkar, mælist raunverðbólgan lægri en hún í raun er, og því eru áhrif gengishrunsins meiri en þessi mæling segir til um.

Það er gott að það komi hratt fram.

Reyndar væri fróðlegt að sjá hversu mikið hlutfallsleg samsetning vísitölunnar ætti að breytast nú, þegar neysla landsmanna hefur breyst jafn hratt og raun ber vitni á síðustu dögum.

---

Ég ætlaði, þegar mbl myndi fjalla um innkaupaferðir útlendinga hér til lands, að básúnast yfir því að flugfélögin væru að flytja inn útlendinga til að kaupa vörur á gömlu gengi, þannig að höggið verði okkur þyngra en ella. En við nánari umhugsun er þetta bara fínt mál. Það er í rauninni mjög gott að fá útlendinga til að kaupa vörur sem við munum hvort eð er ekki hafa efni á í náinni framtíð, en það eru mest dýrar merkjavörur sem þeir kaupa.

Verðbólgan nú 15,9%

Er röng verðbólgumæling meginorsök hrunsins á Íslandi?

Vegna þess að á Íslandi er húsnæðisverð mælt sem hluti af vísitölu neysluverðs lenti Seðlabankinn í tómri vitleysu með peningamálastefnuna.

Húsnæðisverð er ekki neysla, þótt hækkun á húsnæðisverði geti verið góð vísbending um væntanlegan verðbólguþrýsting, þar sem innlausn hagnaðar af íbúðaviðskiptum fer að einhverju leiti til neyslu.

En verðbólguhraðinn hefur verið yfir skilgreindum verðbólgumarkmiðum megnið af þeim tíma sem gengið hefur verið fljótandi, eins og sést á þessari mynd, en áhrif húsnæðsins eru gul á myndinni.

Ef húsnæðisliður vísitölunnar hefði ekki verið hluti af verðbólgumarkmiðum Seðlabankans, hefði verðbólgan ekki mælst yfir verðbólgumarkmiðum nema rétt síðustu mánuði, og þá aðallega vegna hækkana á aðföngum, olíu bílum oþh.

Það er svo ekki fyrr en núna rétt undir restina þegar gengið fer að gefa eftir, að almennur innflutningur fer að telja eitthvað að ráði inn í verðbólguna um leið og innlendur kostnaður eykst einnig, þá aðallega vegna þess að fyrirtækin verða að fjármagna sig meira innanlands á hávöxtum. Þannig verður hávextirnir til þess að verðbólgan eykst enn.

Ef húsnæðisliðurinn hefði ekki verið inni í verðbólgumælingunni hefðu stýrivextir ekki þurft að fara svona hátt, sem hefði minnkað ávinning af vaxamunaviðskiptum, sem aftur hefði minnkað umfang jöklabréfaviðskipta sem aftur hefði tryggt eðlilegra gengi krónunnar, sem hrundi um leið og fjárfestar þorðu ekki lengur að stunda jöklabréfaviðskipti, eins og sést á myndinni hér að neðan, þar sem verðbólgumarkmið Seðlabankans, 2,5% eru teiknuð inn.

 

Þessi grundvallarmistök bentu framsóknarmenn á í síðustu flokksþingsályktun, en því miður var Seðlabankanum og forsætisráðherra ekki kvikað.

Úr þessu verður að bæta við endurskoðun peningamálastefnunnar.

Farið inn í brennandi hús

Boomerang breta er þungt

Eitt er að bretar hafi ráðist á og fryst Landsbankann og séu nú að selja eigur hans til fyrrverandi eiganda hans, Björgúlfanna, sem getur ekki verið lögleg aðgerð af hendi breta og algerlega siðlaus aðgerð hjá Björgúlfunum og hugsanlega landráð, sem ríkislögreglustjóra ber að rannsaka.

Annað er að þeir ráðast á Kaupþing, banka í fullum skilum, algerlega óskyldur Landsbankanum, og knésetja hann með yfirlýsingum og aðgerðum byggðum á hryðjuverkalöggjöf. Það er klárt lögbrot í mínum huga og getur ekki annað en bakað skaðabótaábyrgð.

Hingað til hefur bara verið talað um lögsókn hluthafa á hendur bretum fyrir aðgerðir sínar og talað um milljarðahundruð í því sambandi.

En framar í röðinni er annar hópur, lánveitendur Kaupþings. Heildarskuldir voru samkvæmt síðasta árshlutauppgjöri um 6.000 milljarðar.

Sex billjónir króna, sem munu ekki verða greiddar nema að litlu leiti vegna aðgerða breta. Þessir aðilar ættu að eiga jafnvel enn sterkari rétt en fyrrverandi hluthafar Kaupþings og hljóta að skoða stöðu sína gagnvart bretum.

Ef sannað verður að aðgerðir bretanna voru ólöglegar og fall bankanna þar með á þeirra ábyrgð, er spurning hvort þeir sem áttu innistæður í Icesave og Kaupþing edge eigi ekki einnig skaðabótakröfur á breska ríkið?

Á endanum munu þetta óþverrabragð breta verða þeim dýrt peningalega, fyrir utan það algera vantraust á bretland sem fjármálamiðstöðvar heimsins sem þessar aðgerðir munu valda.

Það verður þeim líklegast dýrast, en þar erum við bara rétt að sjá byrjunina.

Um 150 missa vinnuna

Björgvin sagði darling að Landsbankinn færi yfirum

...ef þeir þyrftu að færa eignir frá aðalútibúinu til nýs dótturfélags í bretlandi.

Þetta kom fram í Kastljósviðtali kvöldsins.

Hvað segir það darling?

Að Landsbankinn standi tæpt?

Það er erfitt að skilja það öðruvísi. Svo koma Össur og Davíð á eftir og segjast ekki ætla að borga. Yfirlýsingar sem Árna tekst ekki að kveða niður með óyggjandi hætti, enda darling greinilega orðinn verulega taugatrekktur.

Það er ekki skrýtið að darling hafi haft áhyggjur, þótt afleikir breta séu stórum verri en okkar og gætu á endanum borgað gillið fyrir okkur með góðri hagsmunagæslu, harðri málafylgju við skaðabótamálin og smá heppni.

1. bretar beita hryðjuverkalögum á vestrænt ríki. Ef sannað verður að það hafi verið án lögmætrar ástæðu, hlýtur að vera hægt að krefjast miskabóta á þeim forsendum einum. Um leið stúta bretar orðspori London sem fjármálamiðstöðvar heimsins. Þegar lánið er komið, eiga íslenskir ráðamenn að vara kollega sína við bretum. Þjóðverjar vilja efalaust að Frankfurt taki við hlutverki London, svo þeir gætu hugsanlega hjálpað okkur.
2. bretar taka fyrirtæki óskylt Landsbankanum sem er í vandræðum hernámi og keyra þann banka þar með í þrot. Það hlýtur að vera rakið skaðabótamál fyrir fyrrverandi hluthafa.
3. breskir ráðamenn ljúga til um ástæður hryðjuverkalagabeitingunni. Ekki skrítið að þeir vilji ekki fara með deiluna dómstólaleiðina. Það hjálpar ekki við vörn bretanna.
4. bretar taka fyrirtæki sem þeir hafa ólöglega tekið yfir og selja það, þrátt fyrir að eignarhaldið á því sé skýrt. Óháð öllu, hlýtur það að vera brot gegn íslenska ríkinu.

Þetta á eftir að verða bretum óskaplega dýrt og gæti orðið okkur gott veganesti í átt að nýju Íslandi.

Furðulegt að samtalið skyldi leka í fjölmiðla

Til íhugunar fyrir Björgúlfana

Ef þessi frétt er rétt, að Björgúlfarnir séu gengnir í lið með bretum og farnir að nýta sér hryðjuverkalög breta til að kaupa eignir á brunaútsölu út úr þrotabúi þeirra sjálfra af íslensku þjóðinni er rétt að skoða eftirfarandi ákvæði í stjórnarskrá Íslands:

"66. gr. Engan má svipta íslenskum ríkisborgararétti. Með lögum má þó ákveða að maður missi þann rétt ef hann öðlast með samþykki sínu ríkisfang í öðru ríki."

Eins er rétt að minna á ákvæði Almennra hegningarlaga um landráð:

"X. kafli. Landráð.

...
87. gr. Geri maður samband við stjórn erlends ríkis til þess að stofna til fjandsamlegra tiltækja eða ófriðar við íslenska ríkið eða bandamenn þess, án þess að verknaðurinn varði við 86. gr., þá varðar það fangelsi ekki skemur en 2 ár eða ævilangt. Sé þetta í því skyni gert að koma erlendu ríki til þess að skerða sjálfsákvörðunarrétt íslenska ríkisins á annan hátt, þá varðar það fangelsi allt að 8 árum.

89. gr. Beri íslenskur ríkisborgari í ófriði vopn gegn íslenska ríkinu eða bandamönnum þess, þá varðar það fangelsi ekki skemur en 2 ár.

Sömu refsingu skal hver sá sæta, sem í ófriði, eða þegar ófriður vofir yfir, veitir fjandmönnum íslenska ríkisins liðsinni í orði eða verki eða veikir viðnámsþrótt íslenska ríkisins eða bandamanna þess."

Bretar selja eignir Landsbanka

Hvað ætli sé að gerast?

Þetta verður einn sá áhugaverðasti blaðamannafundur sem maður hefur fylgst með lengi.

Ég er nokkuð sannfærður um að við erum að tala um að IMF sé að koma inn með Noreg sem meginlánveitanda. Hugsanlega einhverjar fleiri þjóðir með minna.

Á þann hátt tryggja Norðmenn eins og hægt er að við sækjum ekki um ESB aðild á undan þeim og ef við sæktum um á undan þeim, værum við í betri samningsstöðu gagnvart ESB og fengjum því betri samning.

Slæmur samningur okkar við ESB myndi stórskaða samningsstöðu þeirra ef við sæktum um á undan, á sama hátt og það myndi skaða samningsstöðu okkar að Norðmenn færu inn á undan okkur með slakan samning.

En hvor þjóðin sem yrði á undan, eru það gagnkvæmir hagsmunir þjóðanna að gengið yrði til samninganna í sem mestum styrk

Þess vegna eru þetta gagnkvæmir hagsmunir þessara þjóða að koma efnahagslífinu á Íslandi í gang á ný.

Þingflokkar á fundum

Mengunarbótasjóðir fyrirmynd nýs innistæðutryggingakerfis?

Það fyrirkomulag sem við lýði hefur verið í innistæðutryggingum banka gengur ekki og þarf að endurskoða.

Það er alveg ljóst að þjóðríki geta ekki sinnt þessu hlutverki í alþjóðavæddum heimi. Pólitík má ekki blanda í öryggi fjármálakerfis heimsins og er bankakreppan íslenska og viðbrögð breta við henni gott dæmi um það.

Við því þarf að bregðast.

Fyrirkomulag mengunarbótasjóða olíuskipaeigenda geta verið góð fyrirmynd við þá endurskoðun, en í gegnum það kerfi er hægt að sækja bætur allt að 953.000.000 SDR, eða um 167 milljarða króna fyrir eitt mengunarslys, en það er sérstakt við rekstur olíuflutningaskipa að þau eru skaðabótaskyld fyrir þeim skaða sem þau valda, upp að þessari upphæð, þótt saknæmt hátterni sé ekki orsök tjónsins.

Olíuskipaeigendur tryggja sig í samvinnufélögum, svokölluðum tryggingaklúbbum (e:P&I clubs), sem þeir greiða inn í og greiða klúbbarnir svo iðgjald inn í alþjóðlega sjóði sem taka á sig risatjónin.

Eigandinn greiðir sjálfur einhverja sjálfsábyrgð í hverju tjóni í samræmi við reglur klúbbsins, sem gæti verið áhætta hluthafa í bankatilfellinu, og mætti eigið fé bankans ekki fara yfir þá upphæð.

Klúbburinn greiðir svo tjón allt að 5 milljónir USD, tæpar 600 milljónir króna, sem svo er skuldajafnað árlega milli klúbbmeðlima, þannig að allir klúbbmeðlimir greiða fyrir tjón ársins í hlutfalli við stærð sína. Ef afgangur er af greiddum iðgjöldum fá menn endurgreitt, en ef tjón ársins eru hærri, greiða menn aukaiðgjald til að standa straum af því. Einhverjir klúbbar endurtryggja sig hjá hefðbundnum tryggingafélögum fyrir stórum tjónum, en með því að nýta samtakamátt klúbbfélaga fást þær tryggingar á góðum kjörum.

Fyrir stærri tjón, eru svo tveir sjóðir, sem reknir eru á vegum Sameinuðu þjóðanna, sem skipaeigendur greiða í gegnum klúbbana. Eru þeir í rauninni heimstryggingafélag fyrir risatjónin.

Á sama hátt væri hægt að gera fyrir bankana. Til að fá bankaleyfi þyrftu þeir að sýna fram á ákveðna endurgreiðslugetu. Þá endurgreiðslugetu gætu þeir fengið í gegnum þátttöku í alþjóðlegum samtryggingarklúbbum, sem virkuðu á svipaðan hátt og innistæðutryggingarsjóðir þjóðríkjanna, en til að draga úr óþarfa sjóðssöfnun, gætu klúbbarnir keypt hefðbundna tryggingu fyrir hluta áhættunnar.

Klúbbarnir geta svo sett skilyrði fyrir þátttöku og ákvarðað iðgjald sem hlutfall af fleiru en innistæðumagni, eins og eiginfjárhlutfalli og öðrum rekstrarþáttum og hefðu eftirlit með því að rétt væri greint frá. Þeir eru ekki bundnir af landamærum á sama hátt og þjóðríkin.

Klúbbarnir greiddu svo í sameiginlegan sjóð, sem hægt væri að hýsa hjá IMF, sem tæki á sig stærri tjón. Sá sjóður þyrfti að vera til í raun og veru, liggjandi sem gull og gjaldeyrir. Þannig væri í rauninni komið á hálfgildings gullfæti fyrir alla gjaldmiðla heimsins.

Á þessu eru efalaust margar hliðar sem ég hef ekki hugsað út í, en einhvernvegin í þessa átt hlýtur þetta mál að verða leyst í framtíðinni.

Innistæðueigendur fara í mál

Stórustu mistök Íslandssögunnar

Í niðurlagi fréttar um að hollenskt hérað hafi fengið lögtak í eignum Landsbankans, bankanum sem Seðlabanki Íslands var einu sinni deild í, til að tryggja innistæður sínar kemur kjarni málsins í málaferlum og þeirri stöðu sem við erum í gagnvart nágrannaþjóðum okkar:

"Í dómsorði segir meðal annars að sú stefna íslenskra stjórnvalda að tryggja aðeins innistæður Íslendinga í framangreindum bönkum sé brot á jafnræðisreglu EES-samningsins."

Ef Ísland á sem sagt ekki að sökkva í hyldjúpt skuldafen, skulu inneignir okkar Íslendinga í íslenskum bönkum rýrna til jafns við innistæður annara evrópubúa.

Þetta loforð ríkisstjórnarinnar voru þá líklegast stórustu mistök Íslandssögunnar, eða hvað?

Gott dæmi um misnotkun laga

Skemmtilegur gjörningur

Fór með dóttur minni í biðröðina sem byrjaði úti á götu og hlykkjaðist hringinn í kringum bílastæðin fyrir aftan Kringluna og inn.

Ég verð að segja hreint eins og er, ég er alveg bit á því hversu hratt þetta gekk fyrir sig og hversu vel þetta var skipulagt hjá þeim. Leikfélagsfólkinu getur ekki hafa grunað að þurfa að taka á móti öllum þessum fjölda.

Eins finnst mér frábært hvað það eru mörg börn sem hafa það sterka og góða sjálfsmynd að þeim finnist þau hafa fullt erindi í að leika á sviði Borgarleikhússins.

Það þarf ekki að kvíða framtíðinni meðan svo er.

4000 börn vilja á Stóra sviðið

Stóra plan Samfylkingarinnar

Þrátt fyrir að hafa verið næstum hálft kjörtímabil í ríkisstjórn, virðist Samfylkingin ætla sér að reyna að koma sér undan ábyrgð á hruninu í einu stærsta PR stunti síðari tíma

Dagskipunin virðist vera að reyna að kenna fyrri ríkisstjórn um allt sem aflaga hefur farið. Restin sé svo Sjálfstæðisflokknum að kenna.

Það gerir Samfylkingin þrátt fyrir að ekki hafi komið fram eitt einasta lagafrumvarp til að breyta því lagaumhverfi sem gildir um íslenskt fjármálalíf og efnahagslíf sem og flotgengisstefnan og stjórn Seðlabankans.

Það þýður á mannamáli: Samfylkingin var sátt við það lagaumhverfi sem gilti og það ástand sem var.

Svo því sé til haga haldið fékk Fjármálaeftirlitið auknar fjárheimildir. Því ber að hrósa, en það dugði ekki til.

Ábyrgðin á lausatökum á fjármálum ríkisins, að taka ekki það lán sem Alþingi var búið að veita heimild fyrir, árásin á Glitni og síðast en alls ekki síst:

Yfirlýsing starfandi utanríkisráðherra Samfylkingarinnar, Össurar Skarphéðinssonar sem mátti skilja sem svo að Ísland ætlaði ekki að standa við skuldbindingar íslensku þjóðarinnar, sem seðlabankastjóri endurtók svo daginn gaf ráðþrota breskum stjórnmálamönnum tækifæri til að ráðast á allt það sem íslenskt var, sem kostaði okkur Kaupþing.

Allt eru þetta atriði sem Samfylkingin getur ekki skorast undan ábyrgð á.

Íslensk stjórnvöld óskuðu eftir aðstoð Norðmanna